I. Thực trạng thời trang “ăn liền”

Ngành công nghiệp thời trang toàn cầu ước tính có giá trị khoảng 3 nghìn tỷ đô la, đóng góp 2% GDP thế giới. Với quy mô lớn và tốc độ phát triển nhanh chóng, đặc biệt là đối với ngành công nghiệp thời trang nhanh đã có những ảnh hưởng tiêu cực không hề nhỏ đến môi trường tự nhiên.

Thời trang nhanh là từ để nói về những món quần áo bắt kịp xu hướng nhanh chóng, những năm gần đây thời trang nhanh ngày càng phát triển với tốc độ chóng mặt vì sự tiện lợi và giá cả phải chăng, đa dạng về mẫu mã và bắt kịp “trend”. Đặc biệt, đối tượng giới trẻ là người tiêu dùng có xu hướng mua sắm những mặt hàng thời trang nhanh với số lượng lớn trên các sàn thương mại điện tử. Sự ra đời của thời trang nhanh đi kèm với giá cả hợp lý đã khiến khách hàng chi tiêu một lượng tiền lớn để sở hữu chúng. Trong vòng 14 năm (2000 - 2014), số đồ may mặc của người tiêu dùng tăng 60% mỗi năm. Ngành công nghiệp may mặc đã tăng trưởng 8% hàng năm (trừ thời điểm bùng phát của năm đại dịch 2020) và thời trang nhanh dẫn đầu ngành công nghiệp may mặc. Trung bình mỗi năm khoảng 85% hàng dệt may sẽ được đổ ra các bãi rác, tương đương với mỗi giây sẽ có một xe tải quần áo bị đem đốt hoặc bỏ đi. Trong hơn 20 năm qua, số lượng quần áo bị vứt đi của người Mỹ đã tăng gấp đôi - từ 7 triệu tấn lên 14 triệu tấn. Điều đó có nghĩa là trung bình một người thì vứt đi tận 80 pounds quần áo mỗi năm.

Nếu cần một ví dụ cho việc “nhanh nhưng không phải lúc nào cũng tốt” thì thời trang nhanh là một ví dụ điển hình và hoàn hảo, bởi quy trình để tạo ra những chất liệu quần áo, túi xách… như cotton, polyester… đều để lại các tác động xấu đến môi trường.

Có 3 sự thật về thời trang mà chúng ta nên biết:

Thứ nhất đó là, để tạo ra 1 chiếc áo phải tốn 2.700 lít nước, quá trình này cũng gián tiếp tạo ra tới 6,75kg khí CO₂ gây hiệu ứng nhà kính, bằng với lượng CO₂ của một chiếc ô tô thải ra sau 56km di chuyển. Thế nhưng, một chiếc áo này chỉ tầm 50-100 nghìn đồng và việc mua cũng chỉ cần một cái click chuột. Đó là thời trang nhanh.

“Tình trạng ô nhiễm do thời trang gây ra” Nguồn: VTV 24h

Thứ hai, thời trang nhanh hay còn gọi là thời trang "ăn liền" đang ảnh hưởng môi trường sống của chúng ta, là một trong những nguyên nhân dẫn đến trên trái đất có rất nhiều những bãi rác thời trang khổng lồ và làm trái đất ngày càng nóng lên.

Thứ ba, dù nhiều người đã biết đến 2 sự thật trên nhưng thực tế thì thời trang nhanh vẫn có sức hút đến kỳ lạ.

Các thương hiệu thời trang nhanh đã sử dụng chất liệu có chất lượng thấp và được tạo ra từ các loại vải không thể phân hủy, gây ảnh hưởng đến môi trường về lâu dài. Môṭ nghiên cứu do Quỹ Ellen MacArthur, tổ chức phi chính phủ Anh, cho thấy sản xuất quần áo toàn cầu đã tăng gấp đôi trong 15 năm qua, thay đổi lớn trong 50 năm qua, các mặt hàng may mặc ít hơn và thải ra nhanh hơn bao giờ hết. Màu sắc rực rỡ, chất liệu bắt mắt luôn là yếu tố giúp thời trang nhanh hấp dẫn. Để có được sản phẩm như vậy, phần lớn nhờ vào hóa chất độc hại. Nước nhuộm vải chính là thứ gây ô nhiễm nguồn nước nhiều thứ hai toàn cầu. Chất liệu polyester là loại vải được sử dụng phổ biến nhất trong ngành công nghiệp may mặc. Loại vải này được giặt trong máy giặt gia đình tạo nên những sợi vải siêu nhỏ (microfiber), dễ dàng đi qua nhà máy xử lý nước thải vào các tuyến đường thủy, không phân hủy được, làm gia tăng lượng nhựa trong nước biển. Chúng chính là mối đe dọa nghiêm trọng đối với sinh vật dưới nước. Cuối cùng, các sợi siêu nhỏ chui vào dạ dày con người. Việc sử dụng hóa chất độc hại trong trồng bông cũng khiến nhiều người nông dân bị ung thư, gây dị tật bẩm sinh nghiêm trọng với con em gia đình người trồng bông tại Ấn Độ.

Sự phát triển nhanh chóng và mạnh mẽ của thời trang nói chung và thời trang nhanh nói riêng đã tàn phá môi trường theo rất nhiều cách. Công nghiệp thời trang được xem là ngành gây ô nhiễm lớn thứ hai trên thế giới, chỉ sau ngành dầu mỏ. Nó chiếm 8-10% lượng khí thải carbon toàn cầu do năng lượng được sử dụng trong sản xuất, chế tạo và vận chuyển.

“Bãi rác quần áo của thế giới” tại sa mạc Atacama Nguồn: VTV 24h

II. Scoby - Cộng sinh vi khuẩn và nấm men

Hiểu được những khó khăn, thách thức về vấn đề ô nhiễm môi trường trên toàn thế giới nói chung và tình trạng xu hướng thời trang nhanh diễn ra liên tục tại Việt Nam nói riêng. Chúng tôi, với mục tiêu nâng cao ý thức của người tiêu dùng về những mối nguy hại to lớn của thời trang nhanh đối với sức khỏe con người và môi trường sống tự nhiên, cũng như nhằm góp phần phát triển thời trang bền vững, ưu tiên chất lượng hơn số lượng.

“Nấm men Scoby” Nguồn: Pharmacity

Scoby là một loại men vi sinh tự nhiên, có thể thu hồi và tái chế, ngoài ra nó có thể được chế biến thủ công và sử dụng nước như một món đồ uống tốt cho sức khỏe là kombucha. Chúng tôi tin rằng thông qua dự án này, sẽ kêu gọi được cộng đồng những người quan tâm đến môi trường, muốn cải thiện tình trạng ô nhiễm môi trường bằng bất cứ phương thức nào trong bất kể ngành nghề nào, những người muốn sở hữu một sản phẩm độc đáo nhằm thể hiện phong cách riêng, ưa thích sự tỉ mỉ và tinh tế trong sản phẩm thủ công và những người quan tâm đến thời trang và phong cách cá nhân.

III. Giải quyết thực trạng

Đây là một trong những vấn đề quan trọng và cần quan tâm nhất hiện nay. Thế giới mỗi ngày thải ra hơn 3,5 triệu tấn rác, con số này vô cùng lớn và sẽ vẫn tiếp tục tăng gấp nhiều lần trong thời gian tới. Trong đó, rác thải từ các chất liệu da nhân tạo như da simili, da PU cho việc sản xuất túi ví thời trang cũng được thải ra hàng ngày với một số lượng rác thải không hề nhỏ.

“Hàng ngàn sản phẩm quần áo thời trang bị vứt bỏ trên một bãi biển” tại Châu Phi.

Nguồn: Vogue Business

Da Simili có tên gọi khác là Faux Leather, khi sản xuất người thợ sẽ lấy một tấm vải lót dệt bằng sợi polyester, sau đó nhuộm bằng 1-2 lớp nhựa PVC để tạo ra liên kết giữa vải và lớp nhựa và được xử lý bề mặt bằng cách nhuộm tạo màu ở công đoạn cuối. Da PU có tên gọi khác là da nhựa tổng hợp, da nhựa dẻo, da nhựa mềm,… Đây là da Simili nhưng được phủ thêm một lớp nhựa Polyurethane (PU), sau khi phủ sẽ được in vân, phủ màu tạo độ bóng,… Quá trình sản xuất sản phẩm thời trang làm từ chất liệu da giả gây hại cho môi trường do sử dụng nhiều hoá chất độc hại, việc xử lý rác thải từ da Simili cũng gặp nhiều khó khăn do chất liệu này khó phân huỷ. Do đó, sản phẩm túi ví thời trang làm từ scoby là giải pháp để giải quyết vấn đề này vì chất liệu từ thiên nhiên, thân thiện với môi trường và có tốc độ phân huỷ nhanh.

Thứ hai, giải quyết vấn đề động vật hoang dã bị mua bán và giết hại.

Mỗi năm hàng triệu động vật bị giết hại để lấy da và lông phục vụ nhu cầu làm đẹp của con người. Một sự thật bẽ bàng, xót xa đằng sau những sản phẩm túi xách, ví thời trang hào nhoáng chính là tiếng “kêu cứu” của nhiều loài động vật hoang dã. Hằng năm, theo thống kê của các tổ chức Phi Chính phủ, có hàng triệu động vật hoang dã đã bị giết hại cho việc cung cấp da, lông và sừng cho ngành công nghiệp thời trang. Cái chết thương tâm của những con vật vô tội chỉ bị đánh đổi để tạo nên những món đồ phù phiếm, kiêu sa có thể sẽ nằm lãng quên trong tủ quần áo của những quý bà sành mốt chỉ sau một vài lần sử dụng. Theo ước tính, chi phí và năng lượng để sản xuất một chiếc áo lông thú thường tốn kém hơn rất nhiều.

Từ lâu động thực vật hoang dã đã bị xem như một món hàng hóa trao đổi trên thế giới. Việc săn bắt, buôn bán nhằm vào lợi ích kinh tế đã dần hình thành thị trường có phạm vi rộng lớn từ quốc gia đến khu vực và lan ra khắp thế giới. Trên khắp thế giới, các cá nhân và các nhóm nhỏ cũng như các tổ chức lớn, các tập đoàn và các Chính phủ đang góp phần vào việc đảm bảo một tương lai an toàn hơn cho các loài động vật hoang dã của chúng ta và cho cả chúng ta. Từ việc kiềm chế nhu cầu đối với các sản phẩm được chế ra từ động vật hoang dã, việc xây dựng và thực thi luật lệ chống lại nạn buôn bán bất hợp pháp, và tình nguyện đứng trong các tổ chức bảo tồn động vật hoang dã giúp bảo vệ các loài đang có nguy cơ tuyệt chủng.

“Những con thú bị nhốt để chờ ngày “hành xử”.

Nguồn: Margarita Sachkova

Không có hành động bảo vệ động vật hoang dã nào là quá nhỏ nhoi, mỗi hành động đều mang ý nghĩa riêng. Chúng ta không thể phục hồi các loài đã mất, nhưng chúng ta có thể tìm cách để hạn chế và ngăn việc đó có thể xảy ra. Sản phẩm túi ví thời trang làm từ chất liệu cộng sinh vi khuẩn sẽ góp phần vào việc giải quyết vấn đề tuyệt chủng của động vật hoang dã - Hãy quan tâm và bảo vệ động vật hoang dã trên Trái Đất.

Điểm đặc biệt của sản phẩm được làm từ con men Scoby là được làm thủ công, phù hợp với xu hướng tiêu dùng bền vững, thân thiện với môi trường. Tránh sử dụng chất liệu da giả để giảm thiểu lượng rác thải nhựa và khí thải carbon. Phù hợp với người thích thích sự mềm mại, làn da nhạy cảm và quan tâm đến việc sử dụng sản phẩm tự nhiên. Khẳng định giá trị của “Scoby” như một nguyên liệu tái chế, thân thiện với môi trường và sức khỏe con người. Góp phần tạo nên một môi trường xanh và cải thiện vấn nạn tuyệt chủng của động vật hoang dã.

IV. Các tác động

Sản phẩm túi ví làm từ Scoby hứa hẹn sẽ góp phần vào việc giải quyết các vấn đề về tính bền vững, mang lại tín hiệu tích cực cho môi trường, tạo ra cơ hội đổi mới sáng tạo và thúc đẩy sự phát triển của các ngành công nghiệp liên quan đến tái chế và thời trang bền vững.

Việc sử dụng Scoby để sản xuất các sản phẩm thời trang như ví, túi xách, giày dép, hoặc cả trang phục đồng phục đem lại cơ hội cho việc phát triển các thương hiệu thời trang. Scoby có tính chất tự nhiên vượt trội và khả năng tái chế mạnh mẽ. Với sự phát triển từ quá trình lên men, Scoby tạo ra một loại da tự nhiên có độ bền cao và có thể phân hủy tự nhiên, giúp giảm thiểu lượng chất thải và tác động đến môi trường. Khả năng tái chế của Scoby cho phép nó được sử dụng lại để tạo ra các sản phẩm mới mà không gây ra lãng phí tài nguyên, đồng thời giúp giảm thiểu tác động đến môi trường và hỗ trợ cho nguyên tắc phát triển bền vững. Bằng cách tận dụng tính chất tự nhiên và khả năng tái chế của Scoby, các sản phẩm từ Scoby có thể được xem như là biểu tượng của sự sáng tạo và cam kết đối với một môi trường sạch. Scoby là một nguồn liệu tự nhiên và tái chế, giúp giảm thiểu tác động đến môi trường so với các vật liệu tổng hợp. Việc sử dụng Scoby cũng tạo ra cơ hội cho sự sáng tạo và đổi mới trong thiết kế thời trang, giúp thương hiệu duy trì sự độc đáo và tạo ấn tượng với người tiêu dùng.

Sử dụng các sản phẩm làm từ Scoby không chỉ mang lại lợi ích cho môi trường mà còn mang lại nhiều lợi ích kinh tế rõ rệt cho tổ chức và từng cá nhân.
 

• Thúc đẩy nền kinh tế cộng đồng địa phương, tạo nên công việc và thu nhập cho người dân trong việc làm sản phẩm từ thủ công.
   
• Tạo ra một chuỗi cung ứng công bằng và bền vững giúp mang lại hiệu quả kinh tế cao cho doanh nghiệp nói riêng và đóng góp vào nền kinh tế ngành thời trang nói chung.
   
• Tận dụng xu hướng tăng trưởng của thị trường hữu cơ và thân thiện với môi trường tạo ra thị trường tiềm năng rộng mở.
   
• Khả năng tái chế của Scoby cho phép nó được sử dụng lại để tạo ra các sản phẩm mới tiết kiệm năng lượng, nước và nguyên vật liệu mà không gây ra lãng phí tài nguyên với chi phí thấp.
   

Thời trang bền vững không chỉ là một trào lưu mà còn là phương tiện để nâng cao nhận thức của cộng đồng về ảnh hưởng của ngành công nghiệp thời trang đến môi trường.

Xu hướng người tiêu dùng quan tâm đến môi trường và sức khỏe cũng tạo điều kiện thuận lợi cho kinh doanh thời trang từ Scoby. Việc tạo ra các sản phẩm thời trang từ Scoby giúp thương hiệu xây dựng hình ảnh tích cực về cam kết với cộng đồng và môi trường, từ đó tạo dựng nên một cộng đồng người tiêu dùng trung thành. Đối với sản phẩm túi, ví làm từ cộng sinh vi khuẩn và nấm men trong tự nhiên, khách hàng sẽ có nhiều sự lựa chọn về những sản phẩm làm từ chất liệu tự nhiên, thân thiện với môi trường, cùng với những thiết kế đẹp mắt, sáng tạo, nhằm đáp ứng mong muốn của những thế hệ trước và thế hệ trẻ về sự yêu thích sống xanh, tiết kiệm năng lượng hay hạn chế rác thải từ PU cũng như hạn chế việc sử dụng da động vật.

Sản phẩm túi thời trang làm từ Scoby Nguồn: Madisons Innovative Material

Sản phẩm ví thời trang làm từ Scoby Nguồn: Jenna Schneider
 

THÔNG TIN TÁC GIẢ

TEAM SCOBYCHIP