Mã số N1038: Mô hình nuôi trồng nấm mối đen trong container tại Thành phố Hồ Chí Minh

             Câu chuyện về khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tại Công ty Hệ Sinh Thái Lâm Nông Nghiệp Vi Sinh YersinFarm

           Công ty Hệ Sinh Thái Lâm Nông Nghiệp Vi Sinh YersinFarm (YersinFarm) được thành lập vào năm 2022 là mốc thời gian Việt Nam vừa trải qua đại dịch Covid-19 - đang trong quá trình phục hồi và phát triển. Theo thống kê, nông nghiệp TP. Hồ Chí Minh năm 2022 chỉ chiếm khoảng 1% GDP toàn thành phố. Nông nghiệp không thể so sánh với công nghiệp, dịch vụ hay du lịch nhưng lại đóng vai trò hết sức quan trọng trong đời sống xã hội của thành phố. Trong bối cảnh đất nông nghiệp ngày càng bị thu hẹp, điều kiện sản xuất ngày càng khó khăn (đặc biệt là do nguồn đất và nguồn nước bị ô nhiễm do các nhà máy, khu công nghiệp xả thải)… thì phát triển nông nghiệp đô thị, ứng dụng khoa học công nghệ là xu hướng tất yếu và cấp thiết của nông nghiệp thành phố hiện nay. 

Là một doanh nghiệp khởi nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao và cây trồng chủ đạo được nghiên cứu là nuôi trồng, sản xuất và thương mại là các loại Nấm ăn, Nấm dược liệu, với khát vọng nâng tầm giá trị cây Nấm Việt Nam trên thị trường trong và ngoài nước, YersinFarm đã cố gắng nghiên cứu và phát triển những loại nấm cao sản có giá trị kinh tế cao và được thị trường ưa chuộng. Bên cạnh đó, YersinFarm mong muốn phát triển vùng trồng Nấm trong container ở khu vực Thành phố Hồ Chí Minh để phát triển kinh tế cộng đồng ứng dụng khoa học công nghệ trong quá trình nuôi trồng và thu hoạch là kế hoạch tiên quyết mà chúng tôi đang thực hiện.

Hình minh họa

Tầm nhìn: Trồng nấm mối đen trong container mô hình hiệu quả kinh tế và có tính ứng dụng cao.

Hiện tại phát triển nông nghiệp đô thị tại thành phố Hồ Chí Minh vẫn còn gặp một số khó khăn. Đơn cử như việc đầu tư cho nông nghiệp công nghệ cao thì phải xây dựng các công trình phụ trợ như: nhà màng, nhà lưới, nhà kho, khu sơ chế, trạm bơm… nhưng theo quy định hiện tại, việc xây dựng những công trình này còn vướng mắc do thành phố hạn chế xây công trình trên đất nông nghiệp; xử lý rác thải khí thải do quá trình sản xuất nông nghiệp chưa hiệu quả vì bà con nông dân còn hạn chế về cơ sở vật chất xử lý rác thải, nước thải tại đầu nguồn. Với thực trạng trên, việc xây dựng mô hình nuôi trồng nấm mối đen trong container tại TP. Hồ Chí Minh là dự án giúp người nông dân giảm chi phí đầu tư sản xuất, không vướng mắc các công trình xây dựng trên đất nông nghiệp và đặc biệt là giá trị kinh tế sản phẩm cao cải thiện đời sống của người nông dân. 

Nhà trồng nấm mối đen trong container 40 feet.

Sứ Mệnh: Ứng dụng công nghệ trong quá trình sản xuất và chế biến, tạo giá trị kinh tế cao cho sản phẩm.

Mô hình trồng nấm mối đen trong container là mô hình nông nghiệp công nghệ cao nhưng vận hành đơn giản, ứng dụng môi trường trồng theo công nghệ IoT* điều khiển tự động để tối ưu nhiệt độ, độ ẩm, đối lưu CO2 trong nhà trồng.

Mô hình này được nghiên cứu để có thể ứng dụng cho nhiều loại nấm và cây trồng khác nếu như thị trường nấm mối đen bão hòa và cần chuyển đổi để phù hợp với các hộ gia đình, tổ nghề, tổ hợp tác, hợp tác xã…

Với quy trình sản xuất và nuôi trồng được quản lý chặt chẽ, đảm bảo chất lượng nấm mối đen đồng nhất giá thu mua cao, lợi nhuận kinh tế ổn định cho người nông dân.

Nấm mối đen sau khi thu hoạch sẽ được phân loại nấm tươi và nấm sấy; với nấm sấy Yersin Farm lựa chọn công nghệ sấy thăng hoa** để chế biến tạo ra dòng sản phẩm nấm sấy giữ được giá trị dinh dưỡng cũng như cấu trúc của nấm cao nhất và độ ngon khi chế biến không bị biến đổi nhiều so với nấm tươi.

Công nghệ IoT*: Công nghệ IoT (Internet of Things) là một hệ thống các thiết bị tính toán, máy móc cơ khí, kỹ thuật số và con người có liên quan với nhau cùng khả năng truyền dữ liệu qua mạng không yêu cầu sự tương tác giữa người với máy tính. IoT cho phép các đồ vật và thiết bị thu thập và trao đổi dữ liệu với nhau thông qua cảm biến, phần mềm và các công nghệ khác. Công nghệ IoT còn được sử dụng để giúp cải thiện chất lượng sản phẩm và nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất nông nghiệp trong thời gian thực hiện mùa vụ.

Công nghệ sấy thăng hoa**: Sấy thăng hoa (freeze drying) là công nghệ sấy hiện đại có tên gọi là sấy đông khô hay “làm khô lạnh” – đây là kỹ thuật khử nước, được sử dụng để tách ẩm ra khỏi nguyên liệu bằng sự thăng hoa của nước “chuyển trực tiếp từ thể rắn sang thể hơi”.

Các loại thực phẩm sấy thăng hoa nói chung và Nấm nói riêng hoàn toàn tốt cho sức khỏe bởi không chứa chất bảo quản, bảo toàn được những hoạt chất có lợi, chẳng hạn như chất phytochemical, các chất chống oxy hóa, chẳng hạn như flavonoid, anthocyanin và axit ascorbic hoặc vitamin C các chất dinh dưỡng trong khi vẫn giữ được màu sắc, hương vị và cấu trúc nguyên vẹn ban đầu. Đây chính là lý do máy sấy thăng hoa được sử dụng để sấy khô thực phẩm có giá trị cao. 

Ngoài ra, do độ ẩm sau khi sấy thăng hoa chỉ còn từ 1-4% sẽ ức chế sự phát triển của hầu hết vi khuẩn, nấm men và nấm mốc nên phương pháp đông khô giúp kéo dài thời hạn sử dụng của thực phẩm lâu hơn so với các phương pháp sấy khác.

Nấm sấy thăng hoa

Hệ sinh thái sản xuất vệ tinh, mô hình trồng nấm trong container bước ngoặt mới cho người nông dân.

YersinFarm xây dựng hệ sinh thái nhà trồng nấm bằng container theo mô hình liên kết vùng trồng giữa hộ dân, tổ nghề, tổ hợp tác, hợp tác xã trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh. Nhà trồng nấm là container 40 feet có diện tích chiều dài 12.192 m, chiều rộng 2.438 m, chiều cao 2.591 m được mua lại tại các cảng biển hoặc công ty hoạt động logistics, với diện tích trên có thể dễ dàng đặt 1 hoặc nhiều container tại đất nông nghiệp của từng hộ dân, tổ nghề, tổ hợp tác, hợp tác xã, ... với ưu điểm dễ dàng tháo lắp và di chuyển nên đây là giải pháp tối ưu để giải quyết vướng mắc xây dựng do thành phố hạn chế xây công trình trên đất nông nghiệp hiện nay của TP. Hồ Chí Minh.

Mô hình này đã được YersinFarm triển khai tại Hợp tác xã Nông Lâm Nghiệp Vi Sinh YersinFarm (huyện Hóc Môn – Tp.HCM) từ tháng 08/2023 và rút ra được những vấn đề cụ thể sau đây:

1. Chi phí đầu tư cho nhà trồng bằng Container thấp, nguyên vật liệu xây dựng dễ tìm mua và có tuổi thọ cao.
2. Diện tích lắp đặt chỉ khoản 31.25m2/ Container, phù hợp với diện tích đất sản xuất nông nghiệp của người dân khu vực TP. Hồ Chí Minh.
3. Việc chăm sóc và quản lý phôi nấm áp dụng công nghệ IoT giúp người trồng quản lý rủi ro về: nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng giúp phôi nấm phát triển trong điều kiện tốt nhất; thu thập dữ liệu trong sản xuất.
4. Nhân công quản lý, chăm sóc thu hái chỉ cần từ 2-3 người phù hợp với quy mô hộ gia đình, tổ nghề, tổ hợp tác, hợp tác xã…
5. Phôi giống tự sản xuất tại chỗ, chủ động nguồn nguyên liệu và sản xuất phôi giống không mua phôi giống bên ngoài tránh việc phối giống bị hao hụt do quá trình di chuyển và nhiệt độ.
6. YersinFarm hỗ trợ người dân từ bước đầu xây dựng nhà trồng, phôi giống và thu mua sản phẩm sau thu hoạch để đảm bảo năng suất và thu nhập của người nông dân.
7. Nấm tươi sau khi thu hoạch được sơ chế phân loại tại nguồn và bán trực tiếp cho đại lý, khách hàng lẻ. Sử dụng công nghệ sấy thăng hoa để sấy nấm tươi bảo quản và đóng gói bán thành phẩm khi vào mùa nấm rộ, tránh tình trạng được mùa mất giá do thương lái thu mua tạo ra.

Với các đặc điểm về kỹ thuật, diện tích canh tác và nguồn lao động nêu trên thì việc ứng dụng mô hình vào việc sản xuất nông nghiệp công nghệ cao trong thành phố là hoàn toàn khả thi. Định hướng phát triển với quan điểm xây dựng chuỗi kinh tế nông nghiệp tuần hoàn áp dụng công nghệ hiện đại - YersinFarm đang cùng nhau phát triển vùng trồng nấm theo hướng đổi mới sáng tạo, áp dụng công nghệ vi sinh, công nghệ IoT vào sản xuất làm giảm tỉ lệ rủi ro trong quá trình trồng, tạo ra các sản phẩm đồng nhất về chất lượng, tăng năng xuất và bảo vệ môi trường gắn với các mục tiêu phát triển bền vững.

Thu hoạch nấm mối đen mùa vụ đầu năm 2024 tại Hợp Tác Xã Nông Lâm Nghiệp Vi Sinh YersinFam - huyện Hóc Môn, Tp.HCM

Các công nghệ được ứng dụng trong mô hình:

Trong nhà nuôi nấm bằng container được trang bị các phần cứng: máy lạnh, hệ thống phun sương siêu âm, máy đo độ ẩm, quạt điều chỉnh khí CO2

Nhà cont gồm máy lạnh, máy phun sương siêu âm, quạt điều chỉnh CO2, camera... Được điều khiển bằng công nghệ IOT điều khiển tự động để tối ưu nhiệt độ, độ ẩm, đối lưu CO2 trong nhà trồng và có thể quản lý vận hành qua App điện thoại/ máy tính từ xa.

Màng hình quản lý IoT được thể hiện trên app điện thoại

Mô hình nuôi trồng nấm mối đen đóng góp giá trị kinh tế cho hoạt động sản xuất nông nghiệp và tạo tác động xã hội tại TP. Hồ Chí Minh.

Nấm mối đen đang là loại nấm có giá trị kinh tế cao, thu hoạch dài ngày vì thế nguồn lợi từ việc trồng nấm mối đen giúp người nông dân có thu nhập ổn định và phát triển bền vững.

Mô hình nuôi trồng nấm mối đen trong container là sự kết hợp giữa mô hình sản xuất truyền thống và những công nghệ mới, tiên tiến để sản xuất, còn gọi là công nghệ cao (hệ thống quản lý IoT) nhằm nâng cao hiệu quả, tạo bước đột phá về năng suất, chất lượng của cây nấm Việt Nam, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của xã hội và đảm bảo sự phát triển nông nghiệp bền vững xây dựng hệ sinh thái trồng nấm ở khu vực TP. Hồ Chí Minh đáp ứng được nhu cầu tiêu dùng và phát triển nông nghiệp đô thị.  

Ngoài việc trồng nấm mối đen nhà nuôi trồng container còn có thể trồng được nhiều loại nấm giá trị kinh tế cao khác: nấm hương, nấm hầu thủ, nấm vân chi, nấm thượng hoàng, đông trùng hạ thảo… có thể đa dạng sản phẩm cùng 1 thời điểm nuôi trồng.

Đặc biệt YersinFarm hướng dẫn người nông dân tái sử dụng lại phôi nấm để trồng thêm các loại nấm ăn khác và cây rau gia vị sau khi thu hoạch hết mùa vụ nấm mối đen làm gia tăng kinh tế.

Bên cạnh đó, việc ứng dụng nông nghiệp tuần hoàn - tái sử dụng nguyên liệu nhiều lần, không sử dụng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật cũng là một cách giúp bảo vệ môi trường không khí, đất, nước.

Nhân viên Công ty Hệ Sinh Thái Lâm Nông Nghiệp Vi Sinh YersinFarm cùng bà con nông dân ở hợp tác xã.

Thông tin website: https://www.yersinfarm.com/