1. Giới thiệu giải pháp 
    

Nhận thấy ngày nay Việt Nam có lượng lớn chất thải nông nghiệp, trường hợp điển hình như bã thảo dược từ các nhà máy sản xuất dược liệu đông y chưa có phương pháp xử lý triệt để gây ô nhiễm môi trường. Ngoài phương án chôn lấp hoặc ký gửi xử lý thì chưa có các giải pháp rõ ràng. Nhận thấy cơ hội và dưới góc nhìn chất thải là tài nguyên, công ty GREEN AGRTECH đã áp dụng kỹ thuật liên ngành môi trường – công nghệ sinh học dưới triết lý Design Thinking cho ra đời bộ sản phẩm Nấm sáng tạo – “Nấm Bào Ngư Thảo dược HMG”. Dự án nhằm tận dụng bã thảo dược bị thải bỏ để làm ra sản phẩm giá trị từ chuỗi vòng đời vật liệu, mang lại ý nghĩa cải thiện kinh tế cho người trồng nấm và tăng giá trị chất lượng của sản phẩm so với nấm bào ngư thông thường ở ngoài thị trường. Đồng thời còn giúp bảo vệ môi trường hướng đến tương lai phát triển bền vững. 

2. Tính cấp thiết 
    

Ngày nay, cùng với sự phát triển của xã hội, các nhà máy sản xuất thuốc đông y xuất hiện ngày càng nhiều đồng nghĩa với việc hàng nghìn tấn hã thảo dược bị thải ra ngoài môi trường mỗi năm và trở thành chất thải công nghiệp, gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng. Mỗi năm, ngành dược Việt Nam sử dụng khoảng 60.000 tấn dược liệu, tạo ra một lượng lớn chất thải có nguy cơ gây mầm bệnh . Tuy nhiên, tàn dư thảo mộc chứa khoảng 30-50% hoạt chất làm thuốc dẫn đến ô nhiễm môi trường và lãng phí tài nguyên. Thực tế này đặt ra yêu cầu cấp bách về việc tìm kiếm giải pháp xử lý hiệu quả và bền vững. Hiện nay, việc xử lý bã thảo dược chủ yếu tập trung vào các phương pháp nhiệt phân, ủ phân và hấp thụ sinh học, tuy nhiên, những phương pháp này thường tốn kém và chưa thực sự hiệu quả ở quy mô công nghiệp.
 

Bên cạnh đó, sau dịch COVID-19 thì sức khỏe người dân ngày càng suy yếu do các biến thể của virus gây ra. Kéo theo đó các sản phẩm về nâng cao sức đề kháng cũng được nhiều người săn đón. Theo số liệu của Britcharm, năm 2022 thị trường thực phẩm bồi bổ sức khỏe đạt doanh thu 12933 tỷ VND cao hơn 23% so với các năm trước dịch covid-19. Tuy nhiên không phải ai cũng đủ khả năng để chi trả cho các sản phẩm này. Điều này đặt ra một câu hỏi lớn: Làm thế nào để đáp ứng nhu cầu về sức khỏe của đại đa số người dân, đặc biệt là những người có thu nhập thấp, trong khi chi phí cho các sản phẩm tăng cường sức khỏe lại khá cao?

3. Giải pháp 

Trong bối cảnh hiện nay, việc xử lý rác thải và tận dụng tài nguyên một cách hiệu quả đang trở thành một trong những thách thức lớn đối với nền kinh tế toàn cầu, đặc biệt là trong các lĩnh vực sản xuất nông nghiệp và công nghiệp thực phẩm. Nhóm HMG đã đưa ra một giải pháp mang tính đột phá nhằm giải quyết triệt để vấn đề rác thải trong quy trình sản xuất mà không gây phát sinh thêm bất kỳ loại rác thải nào khác. Thay vì coi bã thảo dược là phế phẩm, nhóm đã tận dụng chúng để trồng nấm bào ngư, một loài nấm giàu giá trị dinh dưỡng và có nhiều lợi ích cho sức khỏe. Giải pháp này không chỉ giải quyết vấn đề ô nhiễm môi trường mà còn mở ra cơ hội xây dựng nền nông nghiệp bền vững, đồng thời tạo ra các sản phẩm có giá trị kinh tế cao.

Hình 1. Hướng đề xuất tiếp cận – phương pháp xử lý vấn đề của HMG.

Sau khi thu hoạch nấm bào ngư, các phôi nấm còn lại không bị bỏ phí mà tiếp tục được tái sử dụng để trồng thêm nấm rơm. Theo các nghiên cứu tự công bố, việc tái sử dụng phôi nấm này không chỉ tận dụng tối đa nguồn tài nguyên mà còn năng suất thu hoạch vượt trội và chất lượng nấm được cải thiện. 

Quan trọng hơn, sau khi sử dụng phôi nấm để trồng nấm rơm, lượng bã thải còn lại được chuyển đổi thành giá thể hữu cơ. Đây là một sản phẩm có giá trị cao trong nông nghiệp, giúp cải thiện chất lượng đất, tăng độ phì nhiêu và thay thế cho các loại phân bón hóa học truyền thống. Việc chuyển đổi này không chỉ giúp duy trì hệ sinh thái nông nghiệp mà còn nâng cao năng suất và chất lượng nông sản, từ đó tăng thu nhập cho nông dân và đóng góp vào sự phát triển bền vững của ngành nông nghiệp.

Các sản phẩm từ nấm, sau khi thu hoạch, không chỉ được tiêu thụ dưới dạng tươi mà còn được chế biến thành các sản phẩm có giá trị gia tăng như nấm sấy và snack nấm. Quá trình này không chỉ kéo dài thời gian bảo quản mà còn mở ra cơ hội tiếp cận với các thị trường tiêu thụ rộng lớn hơn, đặc biệt là các thị trường xuất khẩu. Việc chế biến này không chỉ tạo ra những sản phẩm có chất lượng cao, an toàn cho sức khỏe người tiêu dùng mà còn góp phần gia tăng giá trị kinh tế của sản phẩm nấm, từ đó thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp thực phẩm và nông nghiệp.

Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu đang hướng tới các mô hình kinh tế tuần hoàn, việc triển khai các giải pháp như trên không chỉ mang lại lợi ích về mặt môi trường mà còn tạo ra những giá trị kinh tế bền vững. Giải pháp của nhóm HMG là một minh chứng rõ ràng cho việc kết hợp giữa công nghệ sinh học và các nguyên tắc của kinh tế tuần hoàn, mở ra nhiều triển vọng cho việc phát triển các mô hình sản xuất sạch, hiệu quả và bền vững trong tương lai. HMG tự tin dự án đạt 4/17 mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc. 

4. Kết quả đánh giá tổng thể sản phẩm
   
    

• Sản phẩm nấm: Nấm tươi được trồng trên nền bã thảo dược đạt được chất lượng cao, đáp ứng được các tiêu chuẩn về an toàn thực phẩm cũng như giá trị dinh dưỡng. Nấm có độ dai giòn, hương vị thơm ngon, và giá trị dinh dưỡng cao, được người tiêu dùng.
  
   
• Nấm chế biến thành các sản phẩm ăn liền. 
  
   
• Giá thể hữu cơ: Sau quá trình thu hoạch nấm, các phôi được xử lý và tái chế để cho ra phân bón hữu cơ cung cấp dinh dưỡng và chất hữu cơ cho cây trồng, được các nông trại và hộ gia đình tin dùng.
  
   

Bộ sản phẩm của HMG bao gồm: 

5. Mục tiêu dự án hướng tới 
    

Dự án "Đa dạng hóa sản phẩm nấm trên nền bã thảo dược" của công ty GREEN AGRTECH là một bước tiến đột phá trong việc ứng dụng kinh tế tuần hoàn và phát triển bền vững. Khởi nghiệp với việc sản xuất nấm bào ngư và nấm rơm từ bã thảo dược thải ra từ các nhà máy dược liệu, dự án HMG đã tối ưu hóa việc sử dụng nguồn nguyên liệu bền vững và thân thiện với môi trường, giúp giảm thiểu lượng chất thải công nghiệp và chuyển hóa chúng thành nguồn nguyên liệu quý giá. Các sản phẩm nấm, bao gồm nấm tươi, nấm sấy, và snack nấm, không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn cung cấp cho người tiêu dùng các lựa chọn thực phẩm sạch, giàu dinh dưỡng và an toàn. Sau quá trình thu hoạch, bã thảo dược và phôi nấm còn lại được tái chế thành giá thể hữu cơ vi sinh, hỗ trợ canh tác nông nghiệp bền vững và cải thiện chất lượng đất. Với triết lý "Tận dụng tài nguyên - tạo dựng giá trị bền vững" và sứ mệnh cung cấp sản phẩm cải thiện sức khỏe chất lượng cao với giá cả hợp lý, công ty GREEN AGRTECH cam kết xây dựng một chuỗi giá trị khép kín từ sản xuất đến tiêu dùng, hướng tới trở thành thương hiệu uy tín trong lĩnh vực nông nghiệp xanh, đóng góp tích cực vào việc bảo vệ môi trường và phát triển cộng đồng.

“HMG – Tái sinh từ thiên nhiên, cải thiện sức khỏe”

*Doanh nghiệp STARTUP được ươm tạo và hỗ trợ từ NIIC - Trung tâm Sáng Tạo và Ươm tạo Khởi nghiệp Đại học Nguyễn Tất Thành. 

Thông tin website: https://greenagrtech.com